سوره نساء آیه 2
وآتوا اليتامي اموالهم ولا تتبدلوا الخبيث بالطيب ولا تاكلوا اموالهم الي اموالكم انه كان حوبا كبيرا
و اموال اشخاص بی سرپرست را به آنها باز گردانید، ودارایی های بی ارزش خود را با ثروت ارزشمند یتیمان جابه جا نکنید، و ثروت بی سرپرستان را به سمت سرمایه های خودتان بالا نکشید که خوردن آن اموال بس غذایی بسیار پر حرارت است.
وآتوا اليتامي اموالهم...و اموال اشخاص بی سرپرست را به آنها باز گردانید...
یتیم یعنی بی سرپرست و شامل دختر و پسر های کوچک که توان تامین مالی و مایحتاج خود را ندارند می شود. همچنین خانم ها که به دلایل مختلف تنها هستند ( طلاق یا شهادت همسر و..) در محدوده بی سرپرست قرار می گیرند. این تعریف از آنجا اهمیت دارد که در فهم برخی آیات دچار اشتباه نشویم و تصور نشود که فقط کودکان مورد نظر است. در نظام خداوند مرد مسئول خانواده می باشد و اداره زن و فرزند به عهده آقای خانه گذاشته شده. به دست آوردن مال و تامین پوشاک و مسکن و.. به عهده مرد است در مقابل اگر زنی سرپرست نداشت یعنی پدر یا همسر که عهده دار این وظیفه باشد آن موقع این خانم در محدوده بی سرپرست قرار می گیرد. خانمی که امکان کسب معاش و مایحتاج زندگی را ندارد.
کودکان و نوجوانان دختر و پسر که پدر نداشته باشند شامل فوت پدر یا شهادت یا حتی طلاق که همه بی سرپرست (یتیم) محسوب می شوند.
نکته قابل تامل در دارائی این اشخاص است! در واقع وظیفه سرپرست خانواده در زمان زنده بودن را نشان می دهد که برای زن و فرزندان خود ثروتی تامین کند تا در صورت فوت و.. این اعضای خانواده او به فقر و ضعف کشیده نشوند. در کلام خداوند چند مورد اشاره شده که می تواند الگوی صحیح باشد:
* آیه 82 از سوره کهف اشاره به گنجی دارد که در دیوار مخروبه ای نهفته است و متعلق به دو فرزند یتیم بوده که موسی و یکی از بندگان خدا آن دیوار در حال فرو ریختن را باز سازی می کنند تا در آینده به دست آن فرزندان برسد. یعنی جمع آوری گنج برای فرزندان با حمایت رسولان خدا همراه بوده!
* توجه به ارث دلیل دیگر بر مهم بودن حمایت سرپرست خانواده از همسر و فرزند و.. می باشد
* در آیه 9 سوره نساء به فرزندان اشاره شده که ضعیف هستند و قادر نیستند گلیم خودشان را از آب بکشند
می خواهیم این نتیجه را بگیریم که سرپرست خانه باید به فکر آینده همسر و فرزندانش باشد و اموالی را برایشان تدارک ببیند. جمع آوری ثروت در حد معقول برای افراد تحت سرپرستی با قوانین خداوند سازگاری دارد.
سرپرست خانه که فوت کند و فرزندان کوچکی داشته باشد به راحتی اموال فرزندان و همسر او مورد تعرض قرار می گیرد. از فامیل نزدیک تا دولت و ... همه خود را سهم بر ارث می دانند! با قانون یا بدون قانون هیچکسی اجازه ندارد در ثروتی که خداوند برای امرار معاش زن و فرزند باقی گذاشته شده است شریک شود!
ولا تتبدلوا الخبیث بالطیب.. و پلیدی را به پاکی دگرگون نسازید!..
ییک نفر که اموال درجه دو و یا سه را دارد با دارائی های درجه یک (بی سرپرست) جابجا می کند. خانم و یا بچه ی بی سرپرستی اموال خود را جهت رشد یا امانت در اختیار شخصی قرار می دهند و در زمان بازخواست اموالشان با کالا های کم ارزشی روبرو می شوند!
اگر زمینی در منطقه خوبی به ارث گذاشته شود در زمان بزرگ شدن یتیم به او زمین داده می شود ولی نه در جای اولیه! یعنی مال یتیم از کیفیت بالاتری برخوردار بود ولی اکنون زمین کمتر یا در محله ای دیگر به او داده می شود! این جابجایی نهی شده است.گفتیم یتیم شامل زن بی سرپرست هم می شود یعنی خانمی که همسر و یا پدر ندارد و ثروتش را برای تجارت یا امانت به شخصی می سپارد و در زمان بازپس گرفتن امالی را می گیرد که کیفیت اولیه را ندارد. تغییر در اموال به حالتی که از کیفیت آن بکاهد مورد نهی قرار گرفته است. یک حالت دیگر هم می شود بیان کرد: فردی ثروتش را از راه نامشروعی به دست آورده و اموال یتیم که از راه حلال بوده را با دارائی خودش جابجا می کند یا با هم در می آمیزد. این قسمت از آیه نشان می دهد هدف بالا کشیدن دارائی یتیم نیست بلکه جابجا کردن است.
ولا تاكلوا اموالهم الي اموالكم... و دارائی های بی سرپرستان را به سمت سرمایه های خودتان بالا نکشید...
برای بالا کشیدن اموال و موجه جلوه دادن آن کافیست تا ثروت ها در هم آمیخته باشد و این عمل یک منکر است! گاهی حکومت ها و یا رئیس و بزرگان این رفتار را با ثروت مردم می کنند و گاه مردم با بی سرپرستان جامعه این راه را در پیش می گیرند... خلاصه هرجا که پول و ثروت باشد همان جا عده ای برای بالاکشیدن اموال حاظر هستند! می خواهد مدعی ارباب جهان، آمریکا باشد یا دولت های اسلامی بر سر چاه های نفت و ... یا بچه های یتیم یا زن بی سرپرستی که نمی تواند از اموالش مراقبت کند... این ترکیب اموال شخصی با داشته های دیگران یک منکر است! با قانون بین المللی یا قوانین حکومتی یا سوء استفاده از یتیم...
ثروت کودکان و زنان بی سرپرست شامل چه چیزهایی می شود؟ در قسمت اول شکی نیست و می گوییم آنچه برایشان به ارث گذاشته شده است که در این حالت بسیاری از مردم تصور می کنند که این آیه چه ربطی به ما دارد؟ یتیمی در خانواده ما نیست که اموالش را تصاحب کنیم! اما بی سرپرست در پول و اموال همه شریک هست! خداوند در سایر آیات اشاره می کند: از آنچه! به دست می آورید بخشی به نیازمندان و بخشی سهم یتیمان می باشد... و این که خواندیم اموال یتیمان را بالا نکشید، شامل همه می شود و همه مردم و دولت ها مسئول هستند تا بخشی (هر چند اندک) از درآمد را به زنان بی سرپرست و فرزندان یتیم اختصاص بدهند. یعنی آیه شامل حال ما هم می شود! البته این کمک و یاری با حل مشکلات اقتصادی و معیشتی ما هم همراه است. اگر درآمدمان کافی نیست، یا (رزق) ازدواج تاخیر افتاده، برسی کنیم که آیا حق یتیم را ادا کرده ایم؟ و اگر دولت با مشکلات اقتصادی روبرو هست و ادعای مذهب هم دارند، ببینند وضع زنان بی سرپرست چگونه است! آیا در گوشه های خیابان شهر رها نشده اند؟ یا حالی از فرزندان یتیم می گیرند! یا همانند حکومت های گذشته در کاخهای ظالمانه و دور از بندگان خدا سرگرم دنیا شده اند!
( برخی از کشورهای اروپایی و آمریکایی به عنوان الگو در حمایت از این اقشار اجتماع مورد توجه هستند )
انه كان حوبا كبيرا.. که خوردن آن اموال بس غذایی بسیار پر حرارت است.
عبارت (حوبا) در آخر این آیه در کل کتاب یکبار تکرار شده و یافتن ترجمه بهتر و تحقیق در کلام را نیازمند است. در ترجمه معمول نوشته شده (گناه بزرگ) ولی کلمه گناه با ( اثم ) معرفی شده. در تحقیقی کوتاه متوجه خواهید شد در عرب برای خوراکی و یک ظرف پر از غذا از این عبارت استفاده می شود.( « حوبا » را در سایت yahoo و msn و google جستجو کنید و گزینه image را انتخاب فرمایید) دلیل دوم که این کلمه معنی گناه نمی دهد را با توجه به برگشت ضمیر به (ولا تاكلوا) می باشد. ابتدا نهی از منکر شده و حالا اگر شخصی مرتکب این خطا شود یعنی اموال بی سرپرست را ( خوردن ) ( بلعیدن ) ( از گلو فرو برد ) در اینجا و نتیجه می شود ( حوبا ) غذایی که شکم را پر کرده، خوراکی که از گلو فرو رفته. ودیگر ویژگی این لقمه در اندازه آن بیان می شود: (کبیرا) عجب لقمه بزرگی! این آیه ( حرام، ممنوع) بودن خوردن اموال بی سرپرست را بیان کرد ولی در مورد نتیجه سخنی به میان نیاورده است! سرانجام این رفتار در آیه 10 قابل برسی است.
حوبا کبیرا (غذای شکم پرکن..خوراک بسیار گرم)
گاهی ممکن هست یک غذای ناسالمی را شخصی بخورد و از گلو فرو برد و نتیجه در بد حالی و دل درد و تهوع بروز داده می شود. حالا فرض کنیم که آن فرد از آن خوراک زیاد خورده باشد! و بد احوالی او خیلی شدید باشد.. خوردن مال یتیم هم اینگونه تاثیر دارد! یادآوری می کنم که از هر ثروتی که به دست ما می رسد بخشی از آن سهم یتیم محسوب می شود و اگر به وظیفه خود عمل کنیم محال است به فقر دچار شویم و اگر هم امکان کمک مالی نبود از سایر روش های حمایتی و محبتی می توان بهره جست.. البته آیات قرآن برای عمل کردن است و هر کسی بسته به توان مسولیت دارد.
رئیس و یا نماینده و یا رهبر مسئولیت سنگینی در قبال یتیمان جامعه دارند و بار سنگینی را به دوش می کشند در مقایسه با مردم. اگر افراد جامعه باور داشتند که چه مواخذه ای برای پیشوایان در انتظارشان است هیچگاه برای گرفتن پست و ریاست داوطلب نمی شدند!
اگر هم می خواهید ببینید اینده اقتصاد هر کشوری چگونه است به چند فاکتور حیاتی دقت لازم است و یکی از این مشخصه ها توجه به بی سرپرستان جامعه است. اگر یتیمان را رها شده دیدید بدانید که آن رهبر و جامعه رنگ خدایی ندارند هرچند که ظاهر مذهبی داشته باشند و حتما آن جامعه دچار فقر خواهد شد!
اما مخاطب آیات قرآن چه کسی و با چه درجه از بار مسولیت می باشند؟
شکی نیست که همه انسانها با هر ملیت و آیینی مخاطب کلام قرآن هستند همان گونه که در آیه یک نساء فرمود: ( يَا أَيُّهَا النَّاسُ ) . اما وظیفه یک شهروند عادی با یک مدیر با هم فرق دارد و تکلیف یک مدیر با یک رهبر یکی نیست و مسئولیت هر شخصی بنا بر ثروتش هم جداگانه محاسبه می شود. اگر به یتیم در آیه ای که خواندیم بها داده شده حالا هر شخصیتی بنا بر دارائی و موقعیتش قابل مواخذه می باشد. توجه امام علی ع به یتیمان قابل ستایش است و اگر می خواهید رهبران جوامع اسلامی را با همین گزینه محک بزنید کافیست تا احوال یتیمان و زنان بی سرپرست جامعه را برسی کنید. شما را به تفکر دعوت می کنم: اگر کودکان یتیم و زنان بی سرپرست را رها شده یافتید....
برای افراد دارا هم اینگونه است که به نسبت ثروت خود آیا از یتیم پشتیبانی می کنند؟
داشتن ظاهر مذهبی و نماز خواندن به معنی بندگی خدا نیست. به سادگی با شعار اسلام نباید فریب خورد.
به راه های مختلفی آدمها از راه مستقیم باز می مانند گاه گرفتار دنیا می شوند و گاه بنام دین فریب می خورند. میزان قرآن است رفتار هر دین دار و مدعی مذهبی را با کلام خدا مقایسه کنید...
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر